Rivieren van ijs
Gletsjers, wat zijn dat? Een gletsjer is
een enorme ijsmassa die van hogerop in de bergen een dal inschuift.
Het ijs is werkelijk in beweging: het verplaatst zich in één
jaar tijd tientallen en soms zelfs honderden meters, als een
voortstromende rivier in slowmotion!
Een gletsjer ontstaat op plekken waar in de winter meer sneeuw
valt dan er wegsmelt in de zomer. De sneeuw stapelt zich dan
op als 'eeuwige sneeuw'. Dit is het geval in het hooggebergte
en in de poolgebieden. Als de steeds dikker wordende sneeuwlaag
door zijn eigen gewicht de onderste sneeuw tot ijs heeft geperst,
is de gletsjer geboren.
Samendrukken van sneeuw
Sneeuwvlokken worden samengedrukt als ze door veel meer andere
sneeuwvlokken bedekt worden. Bij het samendrukken worden de
vlokken eerst omgezet tot firn, een korrelige ijsmassa.
De firn verandert door het toenemende gewicht van steeds
weer nieuwe versgevallen sneeuw in wit gletsjerijs. Als door
al die druk de laatste restjes zuurstof uit het ijs is geperst,
verandert de kleur van het ijs van wit in wonderlijk blauw.
Door de voortdurende aanvoer van sneeuw en het samendrukken
van alle vlokken en ijskorrels ontstaat er steeds meer ijs.
Deze groeiende ijsmassa zoekt een uitweg en 'stroomt' heel
langzaam naar lager gelegen gebieden. De berg af dus.
Gletsjermelk
Het voorste deel van de gletsjer - de gletsjertong
- kan maar tot een bepaalde lagergelegen plek stromen. In
het dal, waar de temperatuur te hoog is voor het ijs, verdampt
het en smelt het weg. Het smeltwater dat vanuit de gletsjer
ontsnapt is vermengd met stukjes door het ijs afgesleten rots.
Het is vaak wat wittig en wordt daarom gletsjermelk genoemd.
Grappig he?!
|